Tijdens de jaarwisseling kwam ik op het idee om een blog te schrijven over het thema begin en einde in dromen. Hoewel dromen op veel mensen overkomen als een willekeurig samenraapsel van bizarre beelden, zit er vaak meer structuur in dromen dan je op het eerste gezicht zou denken. Carl Jung was de eerste die ontdekte dat de structuur van een droom sterke overeenkomsten vertoont met de klassieke opbouw van een Griekse tragedie.
Fase 1: Het begin
Eigenlijk beginnen vrijwel alle dromen met een plaatsbepaling en een introductie van eventuele medespelers. Droomdagboeken staan vol met eerste zinnen als: “Ik droom dat ik in ‘puntje-puntje-puntje’ ben met ‘die-en-die-en-die’.
Opmerkelijk is dat uit een eerste zin van een droom vaak al veel betekenis te destilleren valt. Als je droomt dat je in een school bent, gaat de droom waarschijnlijk over iets dat je aan het leren bent of moet gaan leren. Als je droomt dat je in je ouderlijk huis bent, gaat de droom negen van de tien keer over een thema dat verbonden is met de tijd dat je nog bij je ouders woonde. Bijvoorbeeld over de normen en waarden die je van je ouders hebt meegekregen of over de sfeer van die tijd. Als je wilt weten wat een droom je te zeggen heeft, is het dus raadzaam om goed op die eerste zin te letten.
In een oud droomdagboek kwam ik de volgende eerste zin van een droom tegen:
Ik lig opgekruld in een foetushouding in een open veld met daar omheen allemaal snelwegen.
In retrospect laat de eerste zin van deze droom al zien dat ik destijds in een situatie was beland die verdraaid veel weg had van iets dat later een burn-out bleek te zijn.
Fase 2: De ontwikkeling
Als eenmaal duidelijk is in welke setting de droom zich afspeelt en wie de hoofdpersonen zijn, komt er vaak een beweging op gang. Er wordt een ontwikkeling in een bepaalde richting in gang gezet. Het verhaal in de droom bouwt zich op.
De droom waar ik aan het begin in foetushouding in dat open veld lag, gaat bijvoorbeeld zo verder:
Ik sta op en kom in een leeg, wit huis terecht met daarin een man een vrouw en een kind. Ik heb die mensen nooit eerder gezien, maar ze vragen me of ik mijn spullen wil halen om hun huis een beetje gezelliger te maken. Ik wil graag van nut zijn, dus ik ga mijn spullen halen. Uit eigen beweging vraag ik of ze misschien ook nog geld nodig hebben. Zonder blikken of blozen vraagt de man of ik hen 10.000 euro wil lenen. De vrouw van die man zegt nog dat ze dit zeer onvolwassen vindt, maar ik zeg toch ja.
In de tweede fase van een droom wordt beetje bij beetje duidelijk wat voor soort verhaal dit gaat worden. Een vrouw die op zoek is naar een rustpunt te midden van alle hectiek, geeft haar eigen spullen weg aan mensen die ze nog nooit eerder gezien heeft en leent hen, zonder daar goed over na te denken, ook nog eens een grote som geld uit.
Je kan als mens zo gewend zijn dingen op een bepaalde manier te doen (bijvoorbeeld altijd je hulp aanbieden, zelfs als daar niet expliciet om gevraagd wordt), dat het je aanvankelijk niet eens opvalt dat je je op deze manier naar een crisis toe beweegt. Dat wordt meestal pas duidelijk op het moment dat de crisis zich in zijn volle omvang aandient.
Fase 3: De crisis
In de derde fase van een droom komt de dromer vaak in de problemen. De trein naar huis gaat opeens niet meer. Je raakt verzeild in een gevecht op leven en dood. Een inbreker dringt je huis binnen. Je tanden vallen uit je mond of je raakt in paniek. Zoals ik in mijn eigen voorbeelddroom:
Opeens slaat de twijfel toe. Ik ken die mensen helemaal niet en 10.000 euro is een enorm bedrag. Dat leen je toch niet zomaar uit aan een wildvreemde? Waarom heb ik dat nou toch zo gedaan? Ik heb het nota bene uit eigen beweging aangeboden! Ik voel zo’n grote druk op mijn borstkas ontstaan, dat ik bang ben dat mijn hart het begeeft.
Voor de dromer is de derde fase het gedeelte van de droom waar de spanning maximaal wordt. Het verhaal bereikt zijn hoogtepunt en de druk op de dromer wordt maximaal. In mijn voorbeelddroom gebeurt dit heel letterlijk. Als je een dromer een energiecurve van zijn of haar droom laat tekenen, zit hier dan ook vaak de piek.
Deze piek kan zo heftig zijn dat je met een bonzend hart wakker schrikt: een nachtmerrie! Een nachtmerrie is dus eigenlijk een droom die voortijdig, op het meest spannende punt eindigt en niet verder wordt ‘afgedroomd’. Vaak komt dit overeen met het feit dat je in je dagelijkse leven ook nog niet echt een oplossing hebt gevonden voor de spanningen die je ervaart.
Fase 4: De oplossing
Lukt het je om dwars door de fase drie crisis heen te slapen, dan word je als dromer, als je geluk hebt, op de valreep nog even getrakteerd op een oplossing, een nieuw inzicht of een advies. Vaak kom je echter terecht in een wat onbevredigend einde, waarin je niet helemaal zeker weet of je de crisis nou voorgoed bezworen hebt of niet. Soms beweegt een droom zich in de oplossingsfase ook naar een conclusie, zoals in mijn voorbeelddroom:
Ik besluit terug te gaan en het geld terug te vragen, maar de man geeft aan dat hij het geld al heeft uitgegeven. Ik realiseer me dat het een hele tour gaat worden om die 10.000 euro ooit nog terug te gaan krijgen. Dat komt er nou van als je te snel te veel geeft.
Voor mij vormen het begin en het einde van deze droom een cirkel. Wie te snel te veel van zichzelf geeft, raakt op een gegeven moment uitgeput. De parallel met een Griekse tragedie lijkt hier compleet, ware het niet dat het wakende leven ons te allen tijde de kans geeft om actief iets met de inzichten die onze dromen ons verschaffen te doen.
Mede namens Nanske en Esther wens ik jullie een heel goed begin van dit nieuwe jaar toe!
Door: Mariëlle Borst
P.S. Meer lezen over de parallel tussen dromen en de opbouw van een Griekse tragedie? Bestel dan hier het boek “Dromen en Nachtmerries” van Bas Klinkhamer (pagina 106).
Hallo Marielle,
Wat een boeiend schrijven en herkenbaar dank hiervoor.
Ik geef graag een droom een titel want de titel laat vaak meteen de kern zien waar het om gaat in de droom. Het onderverdelen van de droom en in stukjes snijden geeft ook nieuwe duiding en ingevingen. Het te snel hulpvaardig zijn of jezelf snel wegcijferen is vaak een valkuil waar een ander niet altijd netjes mee omgaat maar van profiteert. Het zijn ‘onze’ leermomenten om de volgende keer eerder op de rem te gaan staan! Leuk om hierover even van gedachte te wisselen.
De foto’s die je hebt gebruikt zijn een mooi symbool en metafoor van de eeuwig durende cyclus van het leven fysiek en geestelijk. De mondkapjes 2021 is leuk bedacht 🙂 mooie ingeving.
Lieve groet,
Dory
Dank je wel voor je leuke reactie op mijn blog Dory.
Een droom een titel geven leerde ik op de Dromenopleiding en is zeker een goede manier om tot de kern te komen!
Harte-groet,
Marielle
Dank je wel voor deze toelichting Mariëlle, ik haal hier vooral uit wat een nachtmerrie is! Bij je vorige blog, bestelde ik direct het boek dat je aanraadde: “Dromen als bron van Hulp/ de nachtelijke reis” en “Het droomdagboek” van Bas Klinkhamer. Ik vind ze heel bijzonder mooi (ook om naar te kijken :-)) en ben er heel blij mee!
Dank je wel voor je reactie Christina en wat leuk dat je die boeken van Bas direct hebt gekocht, want mooi zijn ze zeker, zowel van binnen als van buiten! Fijn weekend!
Ze zijn zeker en vast heel erg mooi! Dank je voor de tip! Fijne week Marielle!
Jij ook een fijne week Christina! P.S. als je de Nachtelijke Reis zo mooi vindt is het Dagboek van de Ziel van Bertie Hendriks en Miriam Tirion trouwens ook zeker wat voor jou denk ik!
https://itip.nl/boeken/detail/dagboek-van-de-ziel/