College van Matthew Walker, deel 1

Dit blog staat in het teken van het werk van Matthew Walker, Professor in de Psychologie en in de Neurowetenschappen aan de Universiteit van Californië, Berkeley. In 2018 verscheen de Nederlandse vertaling van zijn internationale bestseller “Why we sleep”. Een absolute aanrader als je wilt weten wat de nieuwste inzichten zijn in het wetenschappelijke onderzoek naar de werking van de hersenen tijdens onze slaap en dromen.

Wij vinden dit als dreamteam zo’n vernieuwend en inspirerend boek, dat we een deel van de inhoud omgetoverd hebben tot twee blogs. Zo kan je als lezer als het ware voor even aanschuiven in de collegebanken van Matthew Walker. Iets dat we eerlijk gezegd zelf maar al te graag zouden willen…

We beginnen met een wat lichtvoetig introductiecollege. Ideaal om kennis te maken met Matthews humoristische en enigszins ontregelende stijl van college geven. Ik zou zeggen: haal in gedachten je favoriete Starbucks koffie op de campus van Berkeley en schuif aan, want Matthew is klaar voor de openingszin van zijn college:

“Jullie zijn afgelopen nacht allemaal psychotisch geweest en vannacht gebeurt dat weer”

Zo, die opening komt binnen. Je zou je bijna gaan afvragen of je nog aan het dromen bent, maar waarschijnlijk ben je nu in één klap klaarwakker en hang je, net als wij, volledig aan de lippen van Matthew Walker. Razend benieuwd naar zijn toelichting op deze onverwachte en op het eerste oog ietwat bizarre diagnose (waar wij her en der zelf nog wat droomvoorbeelden aan toe hebben gevoegd) :

Argument 1: Je lijdt aan hallucinaties

Allereerst begin je, zodra je aan het dromen slaat, dingen te zien die op dat moment niet werkelijk in je slaapkamer aan het gebeuren zijn. Jij ligt namelijk gewoon in je eigen bed te slapen, terwijl je tegelijkertijd in je dromen misschien wel voor de zoveelste keer bij Willem Alexander en Maxima op bezoek bent, met een Ninja aan het strijden bent of uit een rijdende trein aan het springen bent. Hallucinaties eerste klas dus.

Argument 2: Je lijdt aan waanvoorstellingen

Naast het feit dat je in je dromen dingen ziet die er helemaal niet zijn, lijd je tegelijkertijd ook aan waanvoorstellingen, want in je dromen slik je dingen, die in het echt volstrekt onmogelijk zijn, volledig voor zoete koek. Je huis verandert om de haverklap van vorm. Je hebt een levendig gesprek met een overleden voorouder. Of je vliegt geheel op eigen kracht van A naar B. Dit alles alsof het de normaalste zaak van de wereld is.

Argument 3: Je lijdt aan verwarring en verlies van oriëntatie

Doordat in dromen zowel de tijd, de plaats als de personen die erin voorkomen continu aan allerlei bizarre veranderingen onderhevig zijn, raak je als dromer regelmatig gedesoriënteerd en verward. Waarom moet ik in hemelsnaam opnieuw eindexamen doen, ik ben toch allang geslaagd? Hoezo woon ik weer in het huis van mijn ouders? Waarom heb ik nou opeens weer wat met mijn ex? Ik ben toch allang gelukkig getrouwd met iemand anders?

Argument 4: Je lijdt aan emotionele instabiliteit

Bovenop deze op zich toch al verontrustende symptomen, schiet je in dromen vaak ook nog eens van de ene in de andere emotie. Daar waar je eerst nog rustig in die niet bestaande jungle aan het wandelen bent, zit er plots een brullende leeuw op je hielen. Of waar je eerst nog extreem blij bent om je kat terug te zien, realiseer je je plotseling dat je haar al maanden geen eten meer hebt gegeven. Een gesprek met één van je collega’s slaat plotseling om in een gewelddadig gevecht. Kortom: het gaat er in dromenland regelmatig behoorlijk labiel aan toe.

Argument 5: Je lijdt aan geheugenverlies

Alsof de voorgaande symptomen nog niet ernstig genoeg zijn, treedt er in de ochtend bij de meesten van jullie ook nog eens een acute vorm van geheugenverlies op. Want wat je die nacht als dromer ook allemaal aan schokkende ervaringen meegemaakt hebt, of je nou een bank beroofd hebt, al je tanden spontaan verloren hebt of op je werk opeens naakt voor een groep stond: bij het ontwaken rest van dit alles vaak niet meer dan een vage flard of zelfs helemaal niets meer.

Diagnose bevestigd

Indien je al deze symptomen niet ’s nachts, maar in de loop van één dag zou ervaren, dan zou een bezoek aan een psychiater geen overbodige luxe zijn. En inderdaad: tien tegen één dat je dan de diagnose psychotisch zou krijgen…

Ik hoop dat jullie van dit ‘introductiecollege’ genoten hebben. De volgende keer vragen we aan Matthew of hij uit wil leggen wat er allemaal in onze hersenen gebeurt als we dromen.

Nabeschouwing

Wat ons betreft geeft Matthew Walker met dit ‘college’ op een humoristische manier weer wat er gebeurt als we de rationele blik waarmee we onze dagelijkse werkelijkheid beoordelen inzetten om de irrationele werkelijkheid van de nacht te beoordelen.

Gelukkig gelden er in de nacht hele andere wetten dan overdag en krijgen we als mens iedere nacht opnieuw de kans om van binnenuit een geheel andere werkelijkheid te beleven. Door de ogen van de dag bezien wellicht wat zorgelijk, maar door de ogen van de nacht bezien o zo wonderbaarlijk!

Door: Mariëlle Borst

P.S. In mei start er weer een ITIP Dromenopleiding.

Bron: “Why we sleep”, Matthew Walker Phd, pagina 193. Uitgever: Penguin Books UK. De Nederlandse vertaling is te bestellen via deze link.