“Sprookjes zijn de lucht van God”
Deze wonderlijke uitspraak van mijn toen 4-jarige dochter schreef ik op in mijn dromenschrift. Omdat het zo’n heerlijk voorbeeld is van het magisch denken van kinderen, maar ook omdat het iets raakte in mij. Ergens wist ik dat deze woorden een versluierde waarheid onthulden. Dat sprookjes creatief en authentiek zijn en hun oorsprong daarom verwant is aan de droomwereld of aan de hemel. Door mijn kleintje zo mooi omschreven als ‘de lucht van God’. Zo althans heb ik dat ervaren.
De kracht van magie en symboliek
Net als dromen staan sprookjes bol van magische elementen en symboliek. Ze zijn een bron van ongedwongen vermaak. Lekker luisteren naar het verhaal. Griezelen als de reus, heks of draak de boel dreigt te vernietigen. Juichen als, na alle tegenslag en strijd, de held alsnog lang en gelukkig leeft.
Naast het pure plezier van een goed verhaal, komen in sprookjes figuren en elementen voor die wij herkennen als archetypen en symbolen. Denk eens aan de prinses, de koning, de gouden bal of het glazen muiltje. Deze beelden spreken direct en ongefilterd tot ons innerlijk weten en kunnen iets verduidelijken wat met honderd woorden nog niet kan worden samengevat.
Collectief bewustzijn
We krijgen sprookjes als kind met de paplepel ingegoten en daardoor vormen ze een onlosmakelijk deel van onze psyche. Omdat iedereen om ons heen ook die sprookjes kent, zijn ze als vanzelf een onderdeel geworden van ons collectief bewustzijn: de opvattingen en ideeën die wij als samenleving delen. Sprookjes horen zo bij ons, bij wie wij zijn, dat het niet zo vreemd is dat sprookjes of elementen uit sprookjes terugkeren in onze dromen. Zoals in deze droom:
Alice in Wonderland
Ik kijk naar de release van de tekenfilm Alice in Wonderland in 3d en ineens zit ik zelf in de film. Ik ga van kamer naar kamer en van ruimte naar steeds vreemder wordende ruimte. Ik ga zelf of word geduwd door vreemde snuiters. Uiteindelijk beland ik in een grote kamer die afgesloten lijkt. Ik rommel daar rond, op zoek naar de uitgang en raak er ook nog even in gevecht met een stripachtige figuur…
Dan ineens zie ik een kast, die niet echt is. Ik ga aan de slag en ontmantel de hele kast. Daarachter bevindt zich een doorgang in de muur naar een plek waar licht is. Vlak voor ik daar doorheen kruip hoor ik een stem die zegt: “Alice, Alice, dat is de ingang naar de wereld.” Ik vraag de stem: “Hoe komt ie daar?” De stem antwoordt: “Die is er altijd al geweest.”
Vertrouwen op een dieper weten
De magie van het sprookje begint daarna. Met de stem uit het niets. De stem die antwoordt dat de doorgang in de muur de ingang naar de wereld is en dat die er altijd al is geweest.
Waar komt die stem vandaan? Ben ik dat? Of is het ouder, wijzer dan ik? Komt het voort uit diep weten, uit een oude bron? Is het een geheim? Mijn dochter noemt het ‘de lucht van God’. Wie ben ik om dat tegen te spreken? Want hoe sprookjesachtig en van alle tijden is dit antwoord: dat de ingang naar de wereld gevonden moet worden, maar er eigenlijk altijd al was.
Door: Esther van Nieuwburg