Nachtmerries zijn indrukwekkend, vaak benauwend en zo eng dat je er uit wakker schrikt. Een droom waar je niet op zit te wachten en waarvan je, als je weer bij zinnen bent en beseft dat je rechtop in bed zit, denkt: “ah gelukkig het was maar een droom, het is niet echt”. Het lijkt dus heel tegenstrijdig om een nachtmerrie als een geschenk uit de nacht te zien. Maar waarom is het toch een cadeau?
De volgende nachtmerrie werd in mei op deze blog achtergelaten:
‘Ik droom niet vaak, maar als ik droom, dan word ik achternagezeten of val ik en schrik ik altijd wakker. Laatst zat ik op een hoog dak van een oud huis. Ik heb geen idee hoe ik daar terecht ben gekomen. Het was nacht. Het was vrij hoog en ik klom en klom maar naar boven tot in de nok van het dak. Ik keek angstig naar beneden en terwijl ik dat deed voelde ik dat ik zou vallen en onwel zou worden. Toen zag ik een ambulance het erf opdraaien. De verpleegkundigen zwaaiden vrolijk naar me en reden door. Toen ik ze zag wegrijden voelde ik me wegzakken en ik viel. Of ik de grond heb geraakt weet ik niet, maar het voelde alsof het werkelijk voorbij was en ik schrok wakker. Bij het wakker worden is deze droom me bijgebleven en het geeft me nu nog steeds een angstig gevoel.’
Dringende boodschap
Wat een nachtmerrie anders maakt dan een gewone droom, is dat de droom je zo raakt, dat het te spannend is om de droom uit te dromen. Omdat je uit de situatie weg wilt, word je wakker. In een nachtmerrie klopt er echt iets aan je deur. Een energie die wil doordringen in je bewustzijn.
Zeker als iets je bedreigt of achtervolgt gaat het er om stil te staan, ondanks je neiging ervan weg te willen. Dit doe je zowel letterlijk wanneer je werkt met een nachtmerrie als figuurlijk in je leven. Daarbij stel je jezelf de vraag: Wat is te spannend om onder ogen te komen? Of zoals in bovenstaande droom waar de dromer zo hoog op een dak zit: In welke benarde positie bevind ik mij in mijn leven, waar voel ik geen grond meer onder mijn voeten, waar ben ik de controle kwijt?
Het vraagt moed en grote eerlijkheid naar jezelf om dit te onderzoeken. De beelden zijn vaak de allerengste die je je maar kunt voorstellen.
Hoe onderzoek je een nachtmerrie
Hoe spannend ook, de meest directe weg om de precieze boodschap uit een nachtmerrie te destilleren is om (met hulp van een ander) in gedachten terug te gaan naar dat hele spannende moment. Daar waar je wordt bedolven, bijna te pletter valt, of waar je rent en net gepakt wordt. Dat is het stollingsmoment. In dit stollingsmoment sta je stil en richt je je op het dreigende en die energie neem je vervolgens juist tot je.
Daarbij zijn er twee basissystemen
- De energie van dat wat jou achtervolgt is een deel van jezelf dat je niet toelaat. Vaak blijkt bijvoorbeeld dat het monster dat je achterna zit, een energie bevat waar je bij jezelf steeds voor wegloopt. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je veel venijniger bent dan je laat zien. Of dat er een woede in je huist die geen uitlaatklep krijgt en die daarom in de nacht steeds grotere proporties aanneemt.
- De nachtmerrie doet je met een grote schok beseffen in welke benarde positie je je bevindt in je leven. Een golf die jou overspoelt kan het volle inzicht geven dat je je totaal ontredderd voelt, dat je overmand bent door emoties en dat je niet weet hoe je daaruit kunt komen. Of dat je je bijvoorbeeld opeens ten volle beseft in welke dreigende sfeer je je bevindt op je werk ten tijde van een reorganisatie.
Kijk naar het moment waarop de angst het grootst is
Als we naar de ingestuurde droom kijken, klimt de dromer hoger en hoger op het dak. Met de dromer zou ik stil staan bij dat stollingsmoment op het dak wanneer zij naar beneden kijkt: de pure angst om te vallen.
Dan kan de dromer, als zij heel eerlijk kijkt naar haar eigen leven, voelen waar ze los van de grond is gekomen. Als het een interne energie betreft kun je vragen: Kan het zijn dat je jezelf helemaal klem denkt met allerlei gedachtenspinsels (het hoofd gesymboliseerd door het dak van het huis)? Of als het van buiten komt; zit je in een situatie waarin het je boven het hoofd groeit en je geen uitweg meer ziet?
De situatie kan heel verschillend blijken, maar de kern is het besef dat zij de controle verliest en het niet meer in de hand heeft. Met de droomster kreeg ik een fijne mailwisseling. Ze schreef me op deze vragen: “Ik zit in een hele lastige situatie met mijn familie. Ik wil graag meer vrijheid in mijn eigen leven, maar voel me meegezogen en ondergewaardeerd en ben qua wonen financieel afhankelijk van mijn vader. Ik zie helemaal geen uitweg.”
Moed en mededogen
Het vraagt moed om de werkelijkheid van je bestaan echt onder ogen te komen. Maar het wekt ook mededogen op bij degene die samen met je naar je droom kijkt. En juist daar zit de bevrijding. De situatie is niet meer onder controle en kan dat ook niet meer zijn. Maar je deelt je wanhoop en uitzichtloosheid. Dan kan er hulp komen om samen te kijken wat er nodig is.
Een mooie slotgedachte bij nachtmerries is dat hoe groter en heftiger het droombeeld, hoe groter het groeipotentieel is.
Kanttekening
Het kan zijn dat het te spannend is om direct naar het stollingspunt in de nachtmerrie te kijken. Dan kun je in fasen de droom onderzoeken. In een andere blog zullen we schrijven over angst in dromen.
Door: Nanske Kuiken
Soms heb ik een nachtmerrie die gaat over verdrinken. Dan glij ik langs een wand naar beneden en zink dieper en dieper. Ik ga nu heel anders naar mijn nachtmerrie kijken.