Eenzaamheid kan zich ook voordoen in dromen. Afgelopen week werd een rapport gepresenteerd over eenzaamheid van de GGD, het Centraal Bureau voor de Statistiek en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu.
‘Bijna veertig procent van de volwassen Nederlanders voelt zich eenzaam. Een op de drie Nederlanders boven de 18 jaar zegt zich ‘enigszins eenzaam’ te voelen en bijna een op de tien geeft aan ‘(zeer) ernstig eenzaam’ te zijn.’ (Volkskrant 30 sept)
Het raakte me. Zoveel mensen die zich niet verbonden weten met een ander. Die zich niet gezien en/of gedragen voelen. In dezelfde week kwam een vrouw bij me langs met de volgende droom:
Ik zit bij een rivier, aan de overkant is een feestelijke groep mensen. Terwijl ik ernaar kijk, overvalt me een gevoel van eenzaamheid. Ik draai me om en zoek een plek achter enkele rotsen, weg van het zicht. Door de schaduw begint de kou me te omhullen. Dan hoor ik gerommel. Eerst rommelt het wat, maar dan stort de grond onder me vandaan. Ik grijp me nog net vast en kan net op de rand klimmen. Opeens zie ik de rivier weer. Het blijkt helemaal niet zo diep te zijn als ik eerder dacht. Ik vind het heel spannend, omdat het zo hard stroomt, maar ik zoek een plek om over te steken. Dan word ik wakker.’
Samen stil staan bij een droom
Samen stonden we stil bij de droom. Ze kon de sfeer van de droom helemaal voelen. Het zich alleen voelen, het gevoel van erbij willen horen en het niet kunnen. Dat herkende ze uit haar dagelijks leven: bij haar familie, maar ook wel op andere plekken. Juist in de week ervoor had ze zich zo gevoeld op een verjaardagsfeest. De grond was onder haar voeten weggevaagd door een opmerking van haar broer.
De hoofdpersoon wendt zich af
Wanneer we naar deze droom kijken zijn er twee momenten waarop iets wezenlijks gebeurt. Het eerste kenmerkende moment is als de hoofdfiguur zich afwendt. Ze kan het niet aan en draait zich om. Er zijn ook andere opties mogelijk; dat ze op onderzoek was gegaan, de rivieroever had afgezocht naar mogelijkheden om over te steken. Of dat ze was gaan roepen. Maar dat deed ze niet.
De grond valt weg
Een tweede kenmerkende moment is dat de grond wegvalt. Vaak is het zo dat juist wanneer er iets ‘groots’ gebeurt, de maat als het ware vol is. Een crisismodel zou je kunnen zeggen. Juist dan komen er nieuwe perspectieven, zo ook in deze droom. De hoofdfiguur ziet opeens weer de rivier en de mensen aan de overkant. Opeens is er het zicht dat het anders is dan het lijkt. De rivier is overbrugbaar.
En de sleutel in deze droom?
Haar besluit om de rivier te gaan oversteken. Water heeft in dromen vaak de associatie met gevoelens. Tranen kunnen stromen van verdriet of van vreugde. Zo kunnen gevoelens, wanneer ze geuit en gedeeld worden een bron van contact zijn. Wanneer de droomster haar gevoelens gaat laten zien, kan zij een ‘nieuw land’ betreden. Een land waar ze samen is met de andere mensen.
We spraken samen over deze droom en de droomster herkende het helemaal. Wanneer iets te spannend is in contact met een ander of wanneer haar iets niet bevalt, gaat ze over koetjes en kalfjes praten of vertrekt ze letterlijk. Ze vertelde dat het moeilijk voor haar is om haar gevoelens te laten zien. Ze zal zich eerder groot houden dan zeggen dat ze zich rot voelt, eerder zeggen dat het goed gaat dan vertellen wat er werkelijk in haar omgaat. Deze droom liet het haar zien.
Het voornemen waarmee ze vertrok is dat ze eerst ‘gemakkelijk’ gaat oefenen door haar vriendinnen met wie ze het fijn heeft te vertellen hoe het echt met haar gaat.
Zo kan een droom helpen om meer wezenlijk contact te krijgen. Het was voor haar en voor mij een hele fijne ervaring.
Door: Nanske Kuiken (geschreven met medewerking en toestemming van de droomster)
Na mijn droom van afgelopen nacht voelde ik een enorme eenzaamheid en machteloosheid. Had dat te maken met het feit dat ik in het tweede deel van mijn droom, mijn droom eerder die nacht over mijn zus, aan die zus vertelde en zij er totaal geen aandacht voor had.
Wat gebeurde er in mijn droom:
Ik was met mijn 2 kinderen in het huis van mijn zus en zwager. Mijn kinderen zaten onder de poep en pis en ik probeerde ze te verschonen. In het huis van mijn zus moest ik boven over een heel smal randje langs de vide lopen, waarbij ik naar beneden kon kijken en het heel griezelig vond maar er niks over kon zeggen. Ik stond boven op het smalle randje en keek naar beneden en zag daar mijn zus en haar ex. Ik riep iets naar hen maar zij reageerden niet. Wel vroegen zij waarom mijn kinderen nu weer onder de poep en pis zaten en waar dat dan wel weer mee te maken had. Ik zei om het af te houden dat het niks bijzonders was en ze er niet dramatisch over moesten doen.
Ik werd toen even wakker en ben naar het toilet geweest.
Toen ik weer in bed lag ging mijn droom direct weer verder. Ik liep met mijn vriendin in een winkelcentrum en moest naar het toilet. Mijn vriendin ging een winkel binnen om naar kleren te kijken en ik ging ondertussen op zoek naar een toilet. Ik moest inmiddels erg nodig en toen ik zag waar een toilet was liep ik er hard naar toe en zag nauwelijks welke mensen er in de ruimte waren. Ik hoorde pas op het allerlaatst dat er naar me geroepen werd. Ik keek achterom en zag dat het mijn zus was met haar ex en nog 2 mensen. Zij stonden bij elkaar en zeiden toen ik uiteindelijk naar hen keek ‘je wilde ons kennelijk niet zien of horen’. Ik schrok toen ik haar zag en zei dat ik heel nodig naar het toilet moest en haar daarom niet had gezien of gehoord. Direct daarna vertelde ik dat ik over haar gedroomd had en vertelde de droom, die ik eerder deze nacht had gedroomd, over haar huis en de vide en de enge smalle hoge richel, Mijn zus leek nauwelijks geïnteresseerd en vertelde dat ze naar huis moest want …….. en dat weet ik niet meer.
Ik werd wakker met een heel naar eenzaam gevoel. En met de vraag ” wat betekent het als ik in dezelfde nacht aan mijn zus de droom vertel van eerder die nacht die ook over haar gaat?” En ook was zoals zo vaak het thema ‘poep en pis’ weer duidelijk aanwezig!